श्रीमद्भगवद्गीता
प्रथमोऽध्यायः
प्रथमोऽध्यायः
अर्जुनविषादयोगः
धृतराष्ट्र उवाच
धर्मक्षेत्रे कुरुक्षेत्रे समवेता युयुत्सव: ।
सञ्जय उवाच
दृष्ट्वा तु पाण्डवानीकं व्यूढं दुर्योधनस्तदा ।
पश्यैतां पाण्डुपुत्राणाम् आचार्य महतीं चमूम् ।
अत्र शूरा महेश्वासा भीमार्जुनसमा युधि ।
धृष्टकेतुश्चेकितानः काशिराजश्च वीर्यवान् ।
युधामन्युश्च विक्रान्तः उत्तमौजाश्च वीर्यवान् ।
अस्माकं तु विशिष्टा ये तान्निबोध द्विजोत्तम ।
भवान्भीष्मश्च कर्णश्च कृपश्च समितिञ्जयः ।
अन्ये च बहवः शूराः मदर्थे त्यक्त्तजीविताः ।
अपर्याप्तं तदस्माकं बलं भीष्माभिरक्षितम् ।
अयनेषु च सर्वेषु यथाभागमवस्थिताः ।
तस्य सञ्जनयन्हर्षं कुरुवृध्दः पितामहः ।
ततः शङ्खाश्च भेर्यश्च पणवानकगोमुखाः ।
ततः श्वेतैर्हयैर्युक्ते महति स्यन्दने स्थिथौ ।
पाञ्चजन्यं हृषीकेशः देवदत्तं धनञ्जयः ।
अनन्तविजयं राजा कुन्तीपुत्रो युधिष्ठिरः ।
काश्यश्च परमेष्वासः शिखण्डी च महारथः ।
द्रुपदो द्रौपदेयाश्च सर्वशः पृथिवीपते ।
स घोषो धार्तराष्ट्राणां हृदयानि व्यदारयत् ।
अथ व्यवस्थितान्दृष्ट्वा धार्तराष्ट्रान् कपिध्वज: ।
हृषीकेशं तदा वाक्यम् इदमाह महीपते ।
सेनयोरुभयोर्मध्ये रथं स्थापय मेऽच्युत ॥ १-२१
यावदेतान्निरिक्षेऽहं योद्धुकामानवस्थितान् ।
योत्स्यमानानवेक्षेऽहं य एतेऽत्र समागताः ।
सञ्जय उवाच
एवमुक्तो हृषीकेशः गुडाकेशेन भारत ।
भीष्मद्रोणप्रमुखतः सर्वेषां च महीक्षिताम् ।
तत्रापश्यत्स्थितान् पार्थः पितॄनथ पितामहान् ।
श्वशुरान्सुहृदश्चैव सेनयोरुभयोरपि ।
कृपया परयाविष्टः विषीदन्निदमब्रवीत् ।
दृष्ट्वेमं स्वजनं कृष्ण युयुत्सुं समुपस्थितम् ॥ १-२ ८
सीदन्ति मम गात्राणि मुखं च परिशुष्यति ।
गाण्डीवं स्रंसते हस्तात् त्वक्चैव परिदह्यते ।
निमित्तानि च पश्यामि विपरीतानि केशव ।
न काङ्क्षे विजयं कृष्ण न च राज्यं
सुखानि च ।
येषामर्थे काङ्क्षितं नः राज्यं भोगाः सुखानि च ।
आचार्याः पितरः पुत्राः तथैव च पितामहाः ।
एतान्न हन्तुमिच्छामि घ्नतोऽपि मधुसूदन ।
निहत्य धार्तराष्ट्रान्नः का प्रीतिः स्याज्जनार्दन ।
तस्मान्नार्हा वयं हन्तुं धार्तराष्ट्रान्स्वबान्धवान् ।
यद्यप्येते न पश्यन्ति लोभोपहतचेतसः ।
कथं न ज्ञेयमस्माभिः पापादस्मान्निवर्तितुम् ।
कुलक्षये प्रणश्यन्ति कुलधर्माः सनातनाः ।
अधर्माभिभवात्कृष्ण प्रदुष्यन्ति कुलस्त्रियः ।
सङ्करो नरकायैव कुलघ्नानां कुलस्य च ।
दोषैरेतैः कुलघ्नानां वर्णसङ्करकारकैः ।
उत्सन्नकुलधर्माणां मनुष्याणां जनार्दन ।
अहो बत महत्पापं कर्तुं व्यवसिता वयम् ।
यदि मामप्रतिकारम् अशस्त्रं शस्त्रपाणयः ।
सञ्जय उवाच
एवमुक्त्वार्जुनः सङ्ख्ये रथोपस्थ उपाविशत् ।
ॐ तत्सदिति
श्रीमद्भगवद्गीतासूपनिषत्सु ब्रह्मविद्यायां योगशास्त्रे
श्रीकृष्णार्जुनसंवादेऽर्जुनविषादयोगो नाम प्रथमोऽध्यायः ॥ १ ॥
धर्मक्षेत्रे कुरुक्षेत्रे समवेता युयुत्सव: ।
दृष्ट्वा तु पाण्डवानीकं व्यूढं दुर्योधनस्तदा ।
सेनयोरुभयोर्मध्ये रथं स्थापय मेऽच्युत ॥ १-२१
एवमुक्तो हृषीकेशः गुडाकेशेन भारत ।
दृष्ट्वेमं स्वजनं कृष्ण युयुत्सुं समुपस्थितम् ॥ १-२ ८
एवमुक्त्वार्जुनः सङ्ख्ये रथोपस्थ उपाविशत् ।
श्रीकृष्णार्जुनसंवादेऽर्जुनविषादयोगो नाम प्रथमोऽध्यायः ॥ १ ॥
No comments:
Post a Comment