श्रीमद्भगवद्गीता
दशमोऽध्यायः विभूतियोगः
श्रीभगवानुवाच
भूय एव महाबाहो श्रृणु मे परमं वचः ।
न मे विदुः सुरगणाः प्रभवं न महर्षयः ।
यो मामजमनादिं च वेत्ति लोकमहेश्वरम् ।
बुद्धिर्ज्ञानमसंमोहः क्षमा सत्यं दमः शमः ।
अहिंसा समता तुष्टिः तपो दानं यशोऽयशः ।
महर्षयः सप्त पूर्वे चत्वारो मनवस्तथा ।
एतां विभूतिं योगं च मम यो वेत्ति तत्त्वतः ।
अहं सर्वस्य प्रभवः मत्तः सर्वं प्रवर्तते ।
मच्चित्ता मद्गतप्राणाः बोधयन्तः परस्परम् ।
तेषां सततयुक्तानां भजतां प्रीतिपूर्वकम् ।
तेषामेवानुकम्पार्थम् अहमज्ञानजं तमः ।
अर्जुन उवाच
परं ब्रह्म परं धाम पवित्रं परमं भवान् ।
आहुस्त्वामृषयः सर्वे देवर्षिर्नारदस्तथा ।
सर्वमेतदृतं मन्ये यन्मां वदसि केशव ।
स्वयमेवात्मनाऽत्मानं वेत्थ त्वं पुरुषोत्तम ।
वक्तुमर्हस्यशेषेण दिव्या ह्यात्मविभूतयः ।
कथं विद्यामहं योगिन् त्वाम् सदा परिचिन्तयन् ।
विस्तरेणात्मनो योगं विभूतिं च जनार्दन ।
श्रीभगवानुवाच
हन्त ते कथयिष्यामि दिव्या ह्यात्मविभूतयः ।
अहमात्मा गुडाकेश सर्वभूताशयस्थितः ।
आदित्यानामहं विष्णुः र्ज्योतिषां रविरंशुमान् ।
वेदानां सामवेदोऽस्मि देवानामस्मि वासवः ।
रुद्राणां शङ्करश्चास्मि वित्तेशो यक्षरक्षसाम् ।
पुरोधसां च मुख्यं मां विद्धि पार्थ बृहस्पतिम् ।
महर्षीणां भृगुरहं गिरामस्म्येकमक्षरम् ।
अश्वत्थः सर्ववृक्षाणां देवर्षीणां च नारदः ।
उच्चैःश्रवसमश्वानां विद्धि माममृतोद्भवम् ।
आयुधानामहं वज्रं धेनूनामस्मि कामधुक् ।
अनन्तश्चास्मि नागानां वरुणो यादसामहम् ।
प्रह्लादश्चास्मि दैत्यानां कालः कलयतामहम् ।
पवनः पवतामस्मि रामः शस्त्रभृतामहम् ।
सर्गाणामादिरन्तश्च मध्यं चैवाहमर्जुन ।
अक्षराणामकारोऽस्मि द्वन्द्वः सामासिकस्य च ।
मृत्युः सर्वहरश्चाहम् उद्भवश्च भविष्यताम् ।
बृहत्साम तथा साम्नां गायत्री छन्दसामहम् ।
द्यूतं छलयतामस्मि तेजस्तेजस्विनामहम् ।
वृष्णीनां वासुदेवोऽस्मि पाण्डवानां धनंजयः ।
दण्डो दमयतामस्मि नीतिरस्मि जिगीषताम् ।
यच्चापि सर्वभूतानां बीजं तदहमर्जुन ।
नान्तोऽस्ति मम दिव्यानां विभूतीनां परंतप ।
यद्यद्विभूतिमत्सत्त्वं श्रीमदूर्जितमेव वा ।
अथवा बहुनैतेन किं ज्ञातेन तवार्जुन ।
ॐ तत्सदिति श्रीमद्भगवद्गीतासूपनिषत्सु ब्रह्मविद्यायां योगशास्त्रे
श्रीकृष्णार्जुनसंवादे विभूतियोगो नाम दशमोऽध्यायः ॥ १० ॥
दशमोऽध्यायः विभूतियोगः
श्रीभगवानुवाच
भूय एव महाबाहो श्रृणु मे परमं वचः ।
न मे विदुः सुरगणाः प्रभवं न महर्षयः ।
यो मामजमनादिं च वेत्ति लोकमहेश्वरम् ।
बुद्धिर्ज्ञानमसंमोहः क्षमा सत्यं दमः शमः ।
अहिंसा समता तुष्टिः तपो दानं यशोऽयशः ।
महर्षयः सप्त पूर्वे चत्वारो मनवस्तथा ।
एतां विभूतिं योगं च मम यो वेत्ति तत्त्वतः ।
अहं सर्वस्य प्रभवः मत्तः सर्वं प्रवर्तते ।
मच्चित्ता मद्गतप्राणाः बोधयन्तः परस्परम् ।
तेषां सततयुक्तानां भजतां प्रीतिपूर्वकम् ।
तेषामेवानुकम्पार्थम् अहमज्ञानजं तमः ।
अर्जुन उवाच
परं ब्रह्म परं धाम पवित्रं परमं भवान् ।
आहुस्त्वामृषयः सर्वे देवर्षिर्नारदस्तथा ।
सर्वमेतदृतं मन्ये यन्मां वदसि केशव ।
स्वयमेवात्मनाऽत्मानं वेत्थ त्वं पुरुषोत्तम ।
वक्तुमर्हस्यशेषेण दिव्या ह्यात्मविभूतयः ।
कथं विद्यामहं योगिन् त्वाम् सदा परिचिन्तयन् ।
विस्तरेणात्मनो योगं विभूतिं च जनार्दन ।
श्रीभगवानुवाच
हन्त ते कथयिष्यामि दिव्या ह्यात्मविभूतयः ।
अहमात्मा गुडाकेश सर्वभूताशयस्थितः ।
आदित्यानामहं विष्णुः र्ज्योतिषां रविरंशुमान् ।
वेदानां सामवेदोऽस्मि देवानामस्मि वासवः ।
रुद्राणां शङ्करश्चास्मि वित्तेशो यक्षरक्षसाम् ।
पुरोधसां च मुख्यं मां विद्धि पार्थ बृहस्पतिम् ।
महर्षीणां भृगुरहं गिरामस्म्येकमक्षरम् ।
अश्वत्थः सर्ववृक्षाणां देवर्षीणां च नारदः ।
उच्चैःश्रवसमश्वानां विद्धि माममृतोद्भवम् ।
आयुधानामहं वज्रं धेनूनामस्मि कामधुक् ।
अनन्तश्चास्मि नागानां वरुणो यादसामहम् ।
प्रह्लादश्चास्मि दैत्यानां कालः कलयतामहम् ।
पवनः पवतामस्मि रामः शस्त्रभृतामहम् ।
सर्गाणामादिरन्तश्च मध्यं चैवाहमर्जुन ।
अक्षराणामकारोऽस्मि द्वन्द्वः सामासिकस्य च ।
मृत्युः सर्वहरश्चाहम् उद्भवश्च भविष्यताम् ।
बृहत्साम तथा साम्नां गायत्री छन्दसामहम् ।
द्यूतं छलयतामस्मि तेजस्तेजस्विनामहम् ।
वृष्णीनां वासुदेवोऽस्मि पाण्डवानां धनंजयः ।
दण्डो दमयतामस्मि नीतिरस्मि जिगीषताम् ।
यच्चापि सर्वभूतानां बीजं तदहमर्जुन ।
नान्तोऽस्ति मम दिव्यानां विभूतीनां परंतप ।
यद्यद्विभूतिमत्सत्त्वं श्रीमदूर्जितमेव वा ।
अथवा बहुनैतेन किं ज्ञातेन तवार्जुन ।
ॐ तत्सदिति श्रीमद्भगवद्गीतासूपनिषत्सु ब्रह्मविद्यायां योगशास्त्रे
श्रीकृष्णार्जुनसंवादे विभूतियोगो नाम दशमोऽध्यायः ॥ १० ॥
No comments:
Post a Comment